Drie oefeningen

Door Louis Cauffman & Dick J. van Dijk

Oefening 1: verhoog je gevoeligheid voor krachtbronnen bij je leerlingen

Als je even een paar minuten tijd hebt, kun je ervoor kiezen om de volgende oefening in 2 stappen te doen.

Stap 1

Neem eens een leerling voor ogen die je goed kent en die zowel in de klas als bij jezelf goed valt. Iedereen heeft in de klas wel zo'n 'lievelingsleerling'. Maak eens een lijstje met krachtbronnen die jij bij die leerling aantreft. Het kan van alles zijn: intelligentie, inzet, motivatie, vriendelijkheid, bereidheid om anderen bij te staan, stiptheid, een stabiel thuismilieu enzovoort. Zie pagina 62 van het boek.

Geef ruimte aan het gevoel hoe prettig het is als je deze oefening doet en bedenk hoe deze oefening (van achter je bureau) je houding en gedrag tegenover die leerling ten goede kan komen.

Stap 2

Neem nu een leerling voor ogen die je - als je heel eerlijk bent - eigenlijk niet zo graag in de klas hebt en van wie je weet dat hij bij zijn klasgenoten ook niet zo goed valt. Neem even afstand, concentreer je op hem en vraag je af over welke krachtbronnen hij, ondanks alles wat je dwarszit, (toch nog) beschikt. Leg een lijstje aan van alle (mogelijk) opbouwende kenmerken.

Ontdek dat je al snel op een andere manier tegen deze leerling gaat aankijken! Overweeg eens wat voor effect het zou kunnen hebben als je hem er te zijner tijd op aanspreekt en hoe je hem het beste een compliment zou kunnen geven.

Oefening 2: proef eens een D-R-C'tje

Je kunt een overleg met een leerling of medewerker eens op een andere manier aanpakken.

Stap 1

Gebruik de Doelstellingsvraag bij het begin van het gesprek: ‘Wat moeten we vandaag bespreken zodat dit gesprek voor jou nuttig zal zijn? Noteer de antwoorden en stel zoveel mogelijk vragen waardoor je de ander helpt om zijn doel zo concreet mogelijk te verwoorden. Zie pagina 58-60 van het boek.

Stap 2

Terwijl je luistert, noteer je in steekwoorden zoveel mogelijk krachtbronnen (Resources) die je bij de ander aantreft. Hoe meer hoe liever.

Stap 3

Geef gepaste Complimenten waarbij je de formule C = D x R hanteert oftewel complimenteer de ander met de krachtbronnen die hij kan gebruiken om zijn doel te bereiken. Zie pagina 67 van het boek.

Geniet van de stappen die je leerling/medewerker met behulp van deze oefening zal zetten!

Oefening 3: werken met een 'moeilijke' klas

Iedere leerkracht komt wel eens in aanraking met een klas die als moeilijk ervaren wordt. Het heeft weinig zin om jezelf voor de gek te houden en het te ontkennen. Is het niet dit jaar, dan was het misschien vorig jaar. Je kunt jezelf en de klas helpen met de volgende oefening:

Stap 1

Maak voor jezelf een zo lang mogelijke lijst van de krachtbronnen waarover de klas als geheel en de leerlingen afzonderlijk beschikken. Zie pagina 62 van het boek. Kijk eens diep in je hart en durf toe te geven dat de klas daardoor heel anders 'aanvoelt'.

Stap 2

Vraag aan het begin van de eerstvolgende les aan de klas: 'Wat zijn de dingen die we tot nu toe samen gedaan en besproken hebben die voor jullie het prettigste en het meest leerrijk waren?' Laat zo veel mogelijk leerlingen aan bod, waarbij je je aandacht richt op de bruikbare elementen die ze verwoorden. Accepteer dat er ook nutteloze, dwarse en mogelijk zelfs opruiende antwoorden tussen zullen zitten. Die laatste categorie van opmerkingen kun je evengoed als assertiviteit benoemen. Dat is herkaderen. Zie pagina 220 van het boek.

Stap 3

Stel de klas de vraag wat zij graag zouden willen dat er gedaan en besproken wordt zodat iedereen de les plezieriger zou vinden. En vooral ook wat zij allemaal bereid zijn om zelf anders te doen, met andere woorden wat iedere leerling daar persoonlijk aan wil bijdragen.

Stap 4

Geef complimenten op de opgesomde krachtbronnen die de leerlingen apart en de klas als geheel kunnen aanwenden om hun doel te bereiken. Zie voor een vergelijkbaar voorbeeld pagina 169.

Stap 5

Ga eens na wat voor verschil dit voor jou uitmaakt, en wat jij daardoor anders gaat doen, zeggen en voelen.

Besef: moeilijk gaat ook. Knap dat je het kunt!

Heb je ook voorbeelden van praktijksituaties die je oplossingsgericht hebt aangepakt? Benader de webmaster en deel ze met anderen (basisregel 3).